Dodatek osłonowy to specjalne, świadczenie rodzinne, które wraz z obniżkami podatku VAT oraz akcyzy na paliwo, gaz i energię elektryczną, jest elementem rządowej Tarczy Antyinflacyjnej.

Dodatek ma pomóc najbardziej potrzebującym pokryć część wydatków związanych z podwyżkami cen energii i żywności. Na ten cel z budżetu Państwa przeznaczone zostało ponad 4 mld zł. Z dodatku skorzysta ok. 7 milionów gospodarstw domowych.

W jakiej wysokości i dla kogo?
O dodatek osłonowy mogą się ubiegać:

• jednoosobowe gospodarstwa domowe z przeciętnym dochodem („na rękę”) do 2100 zł
• wieloosobowe gospodarstwa domowe z przeciętnym dochodem („na rękę”) do 1500 zł na osobę

Liczba osób w gospodarstwie domowym będzie ustalana na podstawie deklaracji wnioskodawcy (konieczne będzie podanie ich danych). Przy czym, zgodnie z przyjętą definicją, gospodarstwo domowe mogą tworzyć osoby zarówno spokrewnione, jak i niespokrewnione, pozostające w związku (formalnym lub nieformalnym), wspólnie mieszkające i gospodarujące – czyli m.in. ściśle współpracujące przy załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu. Kwestia meldunku nie jest brana pod uwagę.

Świadczenie wyniesie odpowiednio w kwocie podstawowej lub podwyższonej (całkowita, do wypłaty):

• 400 lub 500 zł w przypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego
• 600 lub 750 zł w przypadku 2-3 osobowego gospodarstwa domowego
• 850 lub 1 062,50 zł w przypadku 4-5 osobowego gospodarstwa domowego
• 1150 lub 1437,50 zł dla 6 i więcej osobowego gospodarstwa domowego

Wysokość świadczenia będzie uzależniona od źródła ogrzewania. Z kwoty podwyższonej będą mogły skorzystać gospodarstwa domowe korzystające z kominków, pieców typu „koza”, ogrzewaczy powietrznych, trzonów kuchennych, piecokuchni, kuchni węglowych czy pieców kaflowych na paliwo stałe, zasilanych węglem lub paliwami węglopochodnymi. Co ważne – źródło to musi być już wpisane do CEEB – Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.

Pozostałe gospodarstwa domowe są uprawnione do podstawowej kwoty dodatku, niezależnie od stosowanego źródła ogrzewania.

Wysokości dochodu – na jakich warunkach?
Wysokość dochodów gospodarstwa domowego będzie ustalana na podstawie definicji dochodu określonej w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Zgodne z definicją, po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób, dochodem są:

• przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych, czyli te uzyskiwane np. z tytułu zatrudnienia, umowy zlecenia, emerytury lub renty, pomniejszone o podatek i składki (PIT-37).

W tym przypadku wysokość dochodów będzie weryfikowana samodzielnie, przez urzędników, na podstawie danych z Ministerstwa Finansów – nie ma konieczności dołączania dodatkowych dokumentów,

• dochody niepodlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych tj. świadczenie rodzicielskie, alimenty na rzecz dzieci czy stypendia dla bezrobotnych finansowane ze środków Unii Europejskiej lub Funduszu Pracy (szczegółowa lista dochodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym dostępna jest w formularzu). Dochody te zostaną ustalone na podstawie oświadczenia wnioskodawcy zawartego w części III wniosku (Uwaga: świadczenia wychowawcze wypłacane z programu „Rodzina 500+” nie są wliczane do dochodu),
• dochody z gospodarstwa rolnego (PIT-36 lub 36L) – zostaną ustalone na podstawie wielkości gospodarstwa rolnego podanej przez wnioskodawcę w części IV wniosku,
• dochody z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów
  o zryczałtowanym podatku dochodowym np. z tytuły umowy najmu lub dzierżawy czy uzyskiwane z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (PIT-28).

Jednocześnie, przy określaniu przeciętnego miesięcznego dochodu dla potrzeb przyznania dodatku, brane będą pod uwagę przychody osiągnięte w:

• 2020 roku – w przypadku złożenia wniosku w okresie od 1 stycznia do 31 lipca 2022 r.
• 2021 roku – w przypadku złożenia wniosku w okresie od 1 sierpnia do 31 października 2022 r.

W gospodarstwach wieloosobowych należy uwzględnić dochody osiągane przez każdą osobę, zsumować je a następnie podzielić przez liczbę osób tworzących gospodarstwo. Uzyskany wynik jest podstawą do oceny kryterium dochodowego, od którego zależy przyznanie dodatku osłonowego.

Złotówka za złotówkę – co to oznacza?
Jeśli gospodarstwo domowe przekroczy kryterium dochodowe, dodatek zostanie wypłacony w kwocie pomniejszonej o kwotę przekroczenia. Minimalna kwota wypłacanych dodatków osłonowych będzie wynosić 20 zł. Poniżej 20 zł kwota dodatku osłonowego nie będzie wypłacana.Przykład I: Wysokość dodatku osłonowego dla osób samotnych, które do ogrzewania nie wykorzystują urządzeń na paliwa stałe (np. pieca kaflowego lub kominka) zgłoszonych o ewidencji CEEB to 400 zł. Pani Rozalia mieszka sama w domu z centralnym ogrzewaniem, co miesiąc otrzymuje 2260 zł emerytury. W przypadku osób samotnych (gospodarstwa jednoosobowe) kryterium dochodowe uprawniające do dodatku osłonowego wynosi 2100 zł. A zatem dochód pani Rozalii przekracza kryterium o 160 zł. Zgodnie z zasadą  „złotówka za złotówkę”, kwota dodatku dochodowego zostanie pomniejszona o wartość przekroczenia, co w przypadku pani Rozalii oznacza, że ostatecznie wyniesie on 240 zł (400 zł – 160 zł).

Przykład II: kryterium dochodowe uprawniające do dodatku osłonowego, w przypadku pięcioosobowego gospodarstwa domowego, to 1500 zł na osobę. Miesięczny dochód pięcioosobowej rodziny Kowalskich wynosi 8500 zł, a więc, przeciętnie, 1700 zł na osobę (8500:5). Rodzina ma w domu piec węglowy wpisany do ewidencji CEEB. Wysokość dodatku osłonowego, z którego mogą skorzystać Kowalscy, to 1062,50 zł. Ponieważ jednak przeciętny dochód na członka rodziny przekracza kryterium dochodowe, zostanie zastosowana zasada „złotówka za złotówkę”, a więc świadczenie zostanie wypłacone w wysokości różnicy pomiędzy przysługującą kwotą świadczenia osłonowego a kwotą przekroczenia kryterium dochodowego. W tym przypadku kwota przekroczenia to 200 zł (1700 zł – 1500 zł), co oznacza, że dodatek, jaki otrzyma rodzina Kowalskich wyniesie 862,5 zł (1062,50 zł – 200 zł).

Jak wnioskować i do kiedy?
Aby otrzymać jednorazowy dodatek osłonowy, należy wypełnić wniosek (wzór dokumentu dostępny jest tutaj), a następnie złożyć go w gminie właściwej ze względu na miejsce zamieszkania – osobiście lub drogą elektroniczną (potwierdzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub uwierzytelniony przez profil zaufany). O przyznanie świadczenia wnioskować może tylko jedna osoba reprezentująca dane gospodarstwo domowe.

Wniosek należy złożyć do 31 stycznia lub do 31 października 2022 roku. Jeśli dokument zostanie złożony:

• do 31 stycznia – dodatek zostanie wypłacony w dwóch ratach: I do 31 marca, II między 1 kwietnia a 2 grudnia 2022 r.
• do 31 października – dodatek zostanie wypłacony w jednej transzy, najpóźniej do 2 grudnia 2022 r.

Przyznane środki mogą zostać wypłacone na rachunek bankowy, po podaniu danych oraz numeru konta wnioskodawcy.

Co istotne, każdy wniosek będzie rozpatrywany zgodnie ze stanem faktycznym na dzień jego złożenia. Jeśli już po złożeniu wniosku dojdzie do zmian składu gospodarstwa domowego albo zmiany źródła ogrzewania, nie wpłynie to na wysokość wypłaty kolejnej raty, czy jednorazowej wypłaty.

Dodatek osłonowy będzie przyznawany przez organy samorządowe – wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, w odpowiedzi na wniosek. Za wypłatę świadczenia odpowiedzialne będą gminy. Nie będzie ono podlegać opodatkowaniu PIT.

Szczegółowe informacje na temat dodatku osłonowego są dostępne na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska:

Wskazówki dotyczące wypełniania wniosku można znaleźć tutaj: